Chứng khoán VNDirect vừa công bố báo cáo chiến lược năm 2024 với nhận định gió đã thuận chiều.
2023: Năm bơi ngược dòng “thành công” của Việt Nam dù kết quả cuối cùng có gây tiếc nuối
“Bơi ngược dòng” có lẽ là cụm từ miêu tả rõ nét nhất Việt Nam trong phần lớn thời gian năm 2023 khi Việt Nam bắt đầu hạ lãi suất từ Q2/2023 trong khi Mỹ và nhiều nước khác tiếp tục tăng lãi suất, hay khi Chính phủ nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế vốn dựa nhiều vào xuất khẩu trong khi nhu cầu nhập khẩu tại các thị trường trọng điểm của chúng ta lại đang chững lại.
Bất chấp những thách thức đầy nghịch lý đó, VN-Index đã ghi nhận mức hiệu suất 12,2% (tính bằng nội tệ) trong năm 2023. Đà vận động tích cực của VN-Index cao hơn đáng kể so với các thị trường lân cận như ở Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Philippines. Song, nếu chỉ dừng lại ở tháng 9, VN-Index đã tăng 18,6% sv đầu năm, và nhà đầu tư hẳn đã tin rằng sau 4 lần cắt giảm lãi suất điều hành của NHNN, VN-Index có thể kết thúc năm 2023 với mức tăng trưởng trên 20%. Mặc dù vậy, thị trường khép lại năm 2023 với hiệu suất thấp hơn là 12,2% có thể đã khiến cho một bộ phận nhà đầu tư cảm thấy chưa đạt kỳ vọng.
Tuy vậy, một điều mà nhà đầu tư không nhận ra tại thời điểm tháng 9 là những yếu tố bất lợi bên ngoài gia tăng đã khiến cho NHNN buộc phải bơi (ngược dòng) chậm lại.
Fed tăng lãi suất mạnh hơn dự kiến kéo theo chỉ số DXY chạm mốc 107 trong tháng 10 trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đạt 5%. Chênh lệch lợi suất trái phiếu Mỹ và Việt Nam ngày càng nới rộng khiến đồng VNĐ mất giá 4,9% trong 6 tháng từ tháng 4 đến tháng 10.
Lạm phát ở Việt Nam cũng bắt đầu tăng trong thời gian này. Mặc dù Chính phủ muốn giảm lãi suất hơn nữa để thúc đẩy tăng trưởng GDP, song nhiệm vụ hàng đầu của NHNN là bình ổn tỷ giá và kiểm soát lạm phát. Điều này khiến việc tiếp tục hạ lãi suất điều hành trong nửa cuối năm 2023 là điều không thể dù trước đó đã có một số tổ chức nghiên cứu lớn kỳ vọng về điều này.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam gần như đi ngang và NHNN cũng gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp tục bổ sung dự trữ ngoại hối.
Thanh khoản thị trường chứng khoán tiếp tục bị thắt chặt. Xu hướng tăng giá mạnh của đồng USD một lần nữa tương quan nghịch biến với hệ số P/E của Việt Nam và vì vậy, VN-Index đã giảm mạnh 16% trong giai đoạn tháng 9-tháng 10 trước khi phục hồi một phần vào tháng 11 và tháng 12.
Đối với một số nhà đầu tư, hiệu suất 12,2% của thị trường chứng khoán trong năm 2023 dường như là chưa đủ để bù đắp cho những biến động hay thậm chí là mất mát trong giai đoạn cuối quý 3 và đầu quý 4. Những nhà đầu tư gia nhập thị trường trong tháng 9 hẳn đã chịu thua lỗ.
Ngay cả những nhà đầu tư dài hạn nắm giữ khoản đầu tư của mình trong suốt cả năm cũng phải trải qua những biến động mạnh, đặc biệt là khi họ so sánh với việc họ có thể gửi tiền vào ngân hàng trong tháng 1 với mức lãi suất rất cao là 9,5%/năm và cảm thấy an tâm trong suốt cả năm qua.
Chênh lệch 2,7 điểm % giữa hiệu suất của VN-Index và lãi suất tiền gửi ngân hàng thời điểm đầu năm 2023 dường như là một phần bù rủi ro không đủ hấp dẫn, nhất là khi xét đến những biến động mạnh mà nhà đầu tư đã phải trải qua trong năm 2023.
Tuy vậy, mọi thứ đang dần thay đổi khi mức lãi suất rất cao 9- 10%/năm đã không còn nữa, thay vào đó là mức lãi suất chỉ quanh 5%/năm vào cuối năm 2023. Điều này có thể làm thay đổi về mặt cơ bản môi trường đầu tư năm 2024.
2024: Khi gió đã thuận chiều
Xuất khẩu tăng trưởng trở lại giúp việc làm và thu nhập cải thiện: Mặc dù xuất khẩu của Việt Nam giảm 4,6% trong cả năm 2023 nhưng đã hồi phục gần 8% so cùng kỳ chỉ riêng trong Q4/2023. VNDirect kỳ vọng xuất khẩu sẽ tăng trưởng 7% so cùng kỳ trong năm 2024 do lượng hàng tồn kho của Mỹ đã trở lại mức bình thường.
Mặc dù việc xuất khẩu một số sản phẩm có giá trị gia tăng cao có thể chưa hoàn toàn phục hồi cho đến nửa cuối năm 2024, số lượng đơn đặt hàng tăng đồng nghĩa các nhà máy có thể tăng cường sản xuất từ sớm. Điều này kéo theo mức lương và số lượng việc làm sẽ tăng, tác động tích cực đến tổng cầu tiêu dùng.
Đi qua những năm khó khăn vừa qua, VNDirect tin rằng người tiêu dùng đã và đang thận trọng hơn, khiến nhu cầu mặt hàng thiết yếu sẽ tăng sớm hơn các mặt hàng không thiết yếu.
Tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ sẽ thúc đẩy lợi nhuận ngành ngân hàng: Khi các nhà máy tăng cường sản xuất và người tiêu dùng trở nên lạc quan hơn, chúng tôi dự báo tăng trưởng tín dụng năm 2024 đạt 15%. Mặc dù tăng trưởng tín dụng năm 2023 đạt 13,5%, phần lớn kết quả đó đến từ đà tăng mạnh trong tháng 12, và vì thế không giúp ích nhiều cho lợi nhuận ngành ngân hàng năm 2023. VNDirect tin rằng ngành ngân hàng, chiếm khoảng 1/3 vốn hóa thị trường, có thể ghi nhận lợi nhuận cao hơn nhiều trong năm 2024.
Nền lãi suất huy động thấp sẽ giúp cải thiện dòng tiền chảy vào thị trường: Đầu năm 2023, nhiều người gửi tiền vào tài khoản tiền gửi 1 năm tại ngân hàng với lãi suất trên 9%. Khi những tài khoản đó đáo hạn, lãi suất đã giảm hơn 300 điểm cơ bản. Dòng tiền trôi nổi đó sẽ tiếp tục tìm kiếm những khoản đầu tư sinh lời, có thể thông qua kênh bất động sản hay chảy vào thị trường chứng khoán. Vì vậy VNDirect kỳ vọng nhu cầu đầu tư tăng, hoạt động giao dịch sôi nổi hơn có thể là chất xúc tác quan trọng cho kết quả kinh doanh của ngành chứng khoán và hỗ trợ định giá thị trường.
Động thái của Fed sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường: Sự khác biệt giữa kịch bản tích cực và thận trọng của chúng tôi phụ thuộc chủ yếu vào tín hiệu của Fed. Bởi NHNN ưu tiên ổn định tỷ giá, đồng USD mạnh hơn khiến việc nới lỏng tiền tệ của NHNN trở nên khó khăn hơn, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường.
Theo công cụ FedWatch của CME Group, có hơn 70% khả năng Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng 3/2024. Điều này sẽ giúp NHNN có sự linh hoạt hơn trong việc cắt giảm thêm lãi suất điều hành nhằm thúc đẩy tăng trưởng GDP, đồng thời có thêm dư địa để tăng dự trữ ngoại hối mà không làm ảnh hưởng đến giá trị của đồng VNĐ.
Tóm lại, theo VNDirect, những động thái này sẽ có thể lần lượt làm giảm lợi suất trái phiếu Chính phủ Việt Nam, tăng thanh khoản thị trường và hỗ trợ chỉ số P/E của VN-Index có thể đạt 15 lần vào cuối năm nay.
Nếu việc cắt giảm lãi suất của Fed diễn ra vào cuối năm, VN-Index sẽ vận động kém tích cực hơn. Tuy nhiên, VNDirect tin rằng tỷ lệ P/E hiện tại là 13,9 lần, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 5 năm là mức không quá khó để duy trì.