Sáng 18/1, Kỳ họp bất thường thứ 5 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi). Luật chính thức có hiệu lực từ ngày 01/07/2024, ngoại trừ một số điều khoản sẽ có hiệu lực từ 01/01/2025.
Theo đó Chứng khoán MBS có bản đánh giá tác động của Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi). MBS Research cho rằng những vấn đề liên quan đến sở hữu chéo, chi phối tổ chức tín dụng (TCTD), hoạt động kinh doanh đại lý bảo hiểm, can thiệp sớm các tổ chức tín dụng yếu kém và xử lý tài sản đảm bảo có tác động nhiều nhất đến hoạt động của các ngân hàng niêm yết.
Sở hữu chéo, chi phối tỷ lệ sở hữu tại TCTD
Để tránh sở hữu chéo, Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) đã thay đổi, bổ sung thêm quy định về tỷ lệ sở hữu của cổ đông cá nhân, cổ đông tổ chức và người có liên quan theo hướng điều chỉnh giảm. Theo đó:
- Bổ sung thêm quy định các cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ của TCTD phải cung cấp thông tin, đồng thời các TCTD phải thực hiện công bố công khai minh bạch thông tin của các cổ đông này.
- Giới hạn tỷ lệ sở hữu cho cổ đông là tổ chức giảm từ 15% xuống 10%; cổ đông và người có liên quan giảm từ 20% xuống 15%. Cổ đông lớn và người có liên quan xuống còn 5% vốn điều lệ của TCTD.
- Đối với nhà đầu tư nước ngoài sẽ không áp dụng các quy định như trên mà sẽ theo phê duyệt của Chính phủ.
Với những thay đổi trên, MBS Research cho rằng sẽ hạn chế được tình trạng sở hữu chéo và giúp nhận biết các rủi ro lớn từ các doanh nghiệp sân sau như trường hợp của SCB và Vạn Thịnh Phát.
Theo thống kê, hiện tại có 7 ngân hàng niêm yết có cổ đông là tổ chức sở hữu trên 10% vốn điều lệ (loại từ các TCTD có cổ đông chiến lược là người nước ngoài). Đây sẽ là những ngân hàng bị tác động lớn nhất với điều luật sửa đổi lần này.
ACB và VIB bị ảnh hưởng nhất với điều luật sửa đổi về hoạt động đại lý bảo hiểm
Điều khoản liên quan tới hoạt động của đại lý bảo hiểm trong Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ 1/7/2024.
Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) theo hướng bổ sung quy định về hành vi bị nghiêm cấm: TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức.
Luật có hiệu lực sẽ giúp hoạt động bancassurance được quản lý chặt chẽ hơn. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến thu nhập từ hoạt động bancassurance tại các ngân hàng TMCP.
Số liệu của MBS Research cho thấy tốc độ tăng trưởng thu nhập từ bancassurance của 2 ngân hàng ACB và VIB sẽ bị ảnh hưởng lớn nhất. Nguyên nhân do ACB và VIB có tỷ trọng thu nhập bancassurance trong tổng thu nhập ngoài lãi cao nhất trong nhóm các ngân hàng TMCP.
Nhiều sửa đổi có lợi với các TCTD
Đáng chú ý, những lo ngại về việc can thiệp sớm các TCTD yếu kém, theo MBS Research lại không ảnh hưởng nhiều đến các ngân hàng niêm yết trên sàn.
Bên cạnh đó, việc sửa đổi điều khoản xử lý tài sản đảm bảo cũng chỉ là giúp các ngân hàng có thêm phương án để xử lý những dự án lớn và các dự án bị vướng pháp lý. Điều này không có tác động tiêu cực tới các TCTD.
MBS Research cho rằng Luật các TCTD (sửa đổi) có ý nghĩa lớn trong việc quản lý và điều hành hệ thống ngân hàng hoạt động ổn định, minh bạch và tiệm cận với các quy định quốc tế. Trong ngắn hạn, những nội dung của Luật sẽ có tác động nhất định đến hoạt động của các ngân hàng TMCP niêm yết.