Hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo và bán dẫn (AISC) 2025 mới diễn ra tại Hà Nội là sự kiện quốc tế quan trọng về AI và bán dẫn, mang đến cơ hội tiếp cận những thông tin công nghệ mới nhất, kết nối chuyên gia, nhà khoa học thế giới và khẳng định vai trò của Việt Nam tham gia tích cực trong cộng đồng chuyên gia ngành công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo toàn cầu.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một trong những công nghệ cốt lõi định hình thế giới hiện đại. Với khả năng xử lý dữ liệu khổng lồ, tự động hóa và ra quyết định thông minh, AI không chỉ thay đổi cách con người làm việc mà còn tạo ra các xu hướng mới trong kinh tế, y tế, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác. Sau đây là kinh nghiệm phát triển ngành AI của một số quốc gia dẫn đầu về lĩnh vực này trên thế giới.
 |
Mỹ là quốc gia dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực AI. Ảnh: Reuters. |
Mỹ
Mỹ là quốc gia dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực AI nhờ vào sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ của chính phủ, hệ sinh thái công nghệ phát triển mạnh mẽ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Quốc gia này có các chính sách và chiến lược quốc gia về AI được hoạch định rất bài bản. Vào năm 2019, Chính phủ Mỹ đã ban hành chính sách "American AI Initiative" (Sáng kiến AI của Mỹ), đặt trọng tâm vào việc:
- Ưu tiên đầu tư vào nghiên cứu AI: Chính phủ tài trợ hàng tỷ USD cho nghiên cứu và phát triển AI thông qua các tổ chức như DARPA, NSF và các phòng thí nghiệm quốc gia.
- Xây dựng nhân lực AI: Đào tạo các chuyên gia AI thông qua chương trình STEM và tăng cường hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp.
- Thiết lập quy tắc đạo đức và chính sách AI: Ban hành các hướng dẫn về phát triển AI có trách nhiệm, bảo vệ quyền riêng tư và tránh phân biệt đối xử.
- Hợp tác quốc tế về AI: Mỹ hợp tác với các đồng minh như EU, Anh, Nhật Bản trong nghiên cứu AI để duy trì lợi thế cạnh tranh trước Trung Quốc.
Việc đầu tư và nghiên cứu phát triển AI ở Mỹ đã thúc đẩy mạnh mẽ trong những năm qua. Chính phủ Mỹ đã đầu tư hàng tỷ USD vào nghiên cứu AI thông qua các tổ chức như DARPA (Cơ quan Dự án Nghiên cứu Tiên tiến Quốc phòng) và NSF (Quỹ Khoa học Quốc gia). Các tập đoàn công nghệ lớn như Google, Microsoft, Amazon, Apple và Tesla cũng rót hàng trăm tỷ USD mỗi năm vào phát triển AI.
Ngày nay, Mỹ sở hữu các trung tâm nghiên cứu AI hàng đầu thế giới như OpenAI (Công ty phát triển ChatGPT và nhiều mô hình AI tiên tiến); DeepMind (thuộc Google, tiên phong trong AI Deep Learning và nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI); MIT, Stanford, Berkeley, Carnegie Mellon - những trường đại học hàng đầu trong nghiên cứu AI.
Về mặt luật pháp, Mỹ không áp dụng một khung pháp lý duy nhất cho AI mà để các cơ quan như Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, và Cơ quan Bảo vệ Quyền Riêng tư Dữ liệu quản lý AI theo từng lĩnh vực. Chính quyền Mỹ khuyến khích doanh nghiệp tự xây dựng các quy tắc đạo đức AI thay vì áp đặt quá nhiều quy định ràng buộc.
 |
Trung Quốc là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển AI nhanh nhất thế giới. Ảnh: RNZ. |
Trung Quốc
Trung Quốc là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển AI nhanh nhất thế giới, với tham vọng trở thành cường quốc AI số một vào năm 2030. Thành công của Trung Quốc trong lĩnh vực AI đến từ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ, nguồn dữ liệu khổng lồ, hệ sinh thái công nghệ phát triển và sự tham gia tích cực của doanh nghiệp.
Cụ thể, Chính phủ Trung Quốc đã xây dựng chiến lược dài hạn để đưa AI trở thành động lực phát triển kinh tế và xã hội. Vào năm 2017, chiến lược AI Quốc gia đã được đề ra với mục tiêu đưa Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu về AI vào năm 2030. Gần đây, chiến lược "Made in China 2025" được công bố, khẳng định AI là một trong những công nghệ cốt lõi để đưa Trung Quốc trở thành cường quốc công nghệ. Ngành AI Trung Quốc nhận được nguồn vốn đầu tư mạnh mẽ từ Chính phủ Trung Quốc và các tập đoàn lớn như Baidu, Alibaba, Tencent, Huawei, với hàng chục tỷ USD mỗi năm.
Hệ sinh thái nghiên cứu và phát triển AI đã mở rộng nhanh chóng ở Trung Quốc trong vài năm qua. Các trung tâm đào tạo chuyên gia và nghiên cứu AI hàng đầu của Trung Quốc là Viện AI Bắc Kinh (BAAI), Viện Khoa học Trung Quốc (CAS) và các trường đại học như Đại học Thanh Hoa, Đại học Bắc Kinh, Đại học Phục Đán.
Mặc dù có chính sách kiểm soát chặt chẽ dữ liệu, Chính phủ Trung Quốc vẫn tạo điều kiện để AI phát triển sâu rộng. Quy định về đạo đức AI đã được xây dựng nhằm đảm bảo an toàn thông tin và quản lý nội dung AI tạo ra.
Nhật Bản
Nhật Bản là một trong những quốc gia tiên phong trong phát triển AI, đặc biệt là trong robot, tự động hóa và xã hội thông minh. Quốc gia này đã có chiến lược rõ ràng nhằm tích hợp AI vào nền kinh tế và đời sống xã hội, đồng thời giải quyết những thách thức như già hóa dân số và thiếu hụt lao động.
Nhật Bản xác định AI là công nghệ quan trọng trong kế hoạch "Society 5.0", một mô hình xã hội thông minh tích hợp công nghệ vào mọi lĩnh vực để nâng cao chất lượng cuộc sống. Các chiến lược chính gồm:
- Chiến lược AI Quốc gia 2019: Tập trung vào nghiên cứu AI, đào tạo nhân lực và ứng dụng AI vào công nghiệp.
- Chương trình "Moonshot R&D": Hướng đến phát triển AI và robot có khả năng hợp tác với con người vào năm 2050.
- Hợp tác công - tư: Chính phủ Nhật Bản khuyến khích doanh nghiệp, viện nghiên cứu cùng phát triển AI và đưa vào thực tế.
Chính phủ Nhật Bản đã đầu tư hàng tỷ USD cho nghiên cứu AI, đặc biệt trong lĩnh vực robot và tự động hóa. Các tập đoàn công nghệ lớn của Nhật như Toyota, Sony, SoftBank cũng đầu tư mạnh vào AI để nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Với hệ sinh thái nghiên cứu AI hoàn thiện, Nhật Bản sở hữu nhiều trung tâm đào tạo và nghiên cứu hàng đầu về AI, như AIST (Viện Khoa học và Công nghệ Công nghiệp Tiên tiến); RIKEN (Viện nghiên cứu khoa học tự nhiên) và các trường đại học như Đại học Tokyo, Đại học Kyoto, Đại học Osaka.
Đề cao AI có đạo đức, đảm bảo quyền riêng tư dữ liệu và tránh lạm dụng AI, Chính phủ Nhật Bản đã ban hành Bộ Nguyên tắc AI (AI Principles) để định hướng phát triển AI một cách có trách nhiệm.