Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Donald Trump đã khởi xướng cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước, bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia và cân bằng lại mối quan hệ thương mại mà ông cho là "mất cân đối nghiêm trọng". Mặc dù Tổng thống Joe Biden sau đó giữ nguyên phần lớn các mức thuế này và thậm chí bổ sung thêm, nhưng chính người tiêu dùng Mỹ là đối tượng phải chịu gánh nặng, chi trả nhiều hơn cho hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Giờ đây, Trump lại hướng mục tiêu tới hai đối tác thương mại lớn là Mexico và Canada. Ông cam kết rằng, nếu trở lại Nhà Trắng vào ngày 20/1 tới, một mức thuế toàn diện 25% sẽ được áp dụng đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ hai nước láng giềng này. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều mặt hàng vốn được miễn thuế theo thỏa thuận USMCA do chính Trump đàm phán sẽ trở nên đắt đỏ hơn.
Ông Trump cam kết rằng, nếu trở lại Nhà Trắng vào ngày 20/1 tới, một mức thuế toàn diện 25% sẽ được áp dụng đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada
Dưới đây là một số mặt hàng tiêu dùng hàng đầu người Mỹ thường mua từ Mexico và Canada và giá cả của chúng có thể tăng cao nếu ông Trump thực hiện kế hoạch thuế quan của mình:
Xăng dầu
Canada là nguồn cung dầu thô lớn nhất cho Mỹ, với lượng nhập khẩu đạt kỷ lục 4,3 triệu thùng mỗi ngày vào tháng 7 năm nay. Loại dầu này chủ yếu được sử dụng tại khu vực Trung Tây và Bờ Tây của Mỹ.
Theo ông Patrick De Haan, Giám đốc phân tích dầu mỏ tại GasBuddy, mức thuế 25% sẽ khiến giá xăng tăng từ 25 đến 75 xu mỗi gallon, đặc biệt ảnh hưởng đến người dân ở khu vực Ngũ Đại Hồ, Trung Tây và Rockies. Mặc dù Trump đề xuất tăng cường khai thác dầu nội địa, nhưng việc thay thế nguồn cung từ Canada sẽ cần nhiều năm và đòi hỏi đầu tư lớn.
Nông sản
Biến đổi khí hậu đã làm giảm năng suất trồng trọt tại nhiều vùng ở Mỹ, khiến nước này ngày càng phụ thuộc vào Mexico về nông sản. Theo số liệu của Bộ Thương mại Mỹ, năm 2022, Mỹ nhập khẩu 44,1 tỷ USD nông sản từ Mexico, chiếm 20% tổng lượng nhập khẩu.
Đặc biệt, 90% bơ tiêu thụ tại Mỹ là nhập khẩu, trong đó 89% đến từ Mexico. Nếu mức thuế 25% được áp dụng, giá bơ và các sản phẩm liên quan như bánh mì nướng bơ chắc chắn sẽ tăng mạnh.
Ô tô
Mexico hiện là trung tâm sản xuất ô tô toàn cầu, cung cấp tới 44,76 tỷ USD xe hơi nhập khẩu cho Mỹ trong năm 2023. Các hãng xe lớn như General Motors, Ford, và Stellantis đều phụ thuộc vào phụ tùng từ Mexico để sản xuất, do chi phí thấp hơn so với sản xuất tại Mỹ.
Mức thuế mới sẽ làm đảo lộn chuỗi cung ứng, đồng thời đẩy giá ô tô và phụ tùng lên cao. Các nhà sản xuất xe Mỹ đã cảm nhận tác động này khi cổ phiếu của họ đồng loạt lao dốc, với General Motors giảm tới 9% trong phiên giao dịch gần đây.
Khu phức hợp của General Motors ở Silao, Mexico
Rượu bia
Phần lớn bia nhập khẩu tại Mỹ có nguồn gốc từ Mexico. Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, hơn 80% bia nhập khẩu trong năm tài chính 2024 đến từ nước này. Ngoài ra, Mexico cũng là nhà cung cấp chính các loại rượu như tequila và mezcal, với tổng giá trị nhập khẩu lên tới 4,6 tỷ USD trong năm ngoái.
Ông Chris Swonger, Chủ tịch Hội đồng rượu chưng cất Mỹ, cảnh báo rằng mức thuế mới sẽ làm tăng giá rượu, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành dịch vụ nhà hàng, vốn đang phục hồi sau đại dịch.
Hậu quả khó tránh khỏi
Chính sách thuế quan mới mà Trump đề xuất được đưa ra trong bối cảnh Mỹ ngày càng phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada. Mexico và Canada hiện là hai đối tác thương mại quan trọng nhất của Mỹ, lần lượt xếp thứ nhất và thứ ba trong danh sách các nước xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ.
Điều này đồng nghĩa với việc các mức thuế quan mới của Trump gần như không thể tránh khỏi tác động đến người dân Mỹ. Chi phí gia tăng từ thuế quan sẽ khiến các doanh nghiệp buộc phải chuyển gánh nặng tài chính này sang người tiêu dùng, dẫn đến giá cả tăng cao.
Lời hứa thuế quan của Trump không chỉ khơi mào một cuộc chiến thương mại mới, mà còn đặt ra nguy cơ làm suy yếu nền kinh tế Mỹ khi gánh nặng tài chính đè nặng lên người tiêu dùng và doanh nghiệp.