Thuế quan của Trump sẽ thu về 6.000 tỷ USD
Hôm Chủ nhật vừa qua, Peter Navarro, cố vấn cấp cao của ông Trump về thương mại và sản xuất, khẳng định rằng thuế quan của Mỹ sẽ mang lại 600 tỷ USD mỗi năm, tương đương 6.000 tỷ USD trong một thập kỷ. Nếu con số này trở thành hiện thực, đây sẽ là đợt tăng thuế lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Ngay cả khi tính đến lạm phát, khoản thu này cũng gấp ba lần mức thuế tăng vào năm 1942 để tài trợ cho Thế chiến II. Tuy nhiên, Navarro không coi đây là việc tăng thuế mà gọi đó là "cắt giảm thuế", cho rằng các doanh nghiệp nước ngoài sẽ chịu chi phí này thay vì người tiêu dùng Mỹ.
Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế đều không đồng tình và cho rằng thực tế, thuế quan sẽ khiến giá hàng hóa nhập khẩu tăng, và cuối cùng người dân Mỹ sẽ phải trả mức giá cao hơn.
Ông Trump dự kiến công bố thêm các loại thuế mới vào thứ Tư tới, gọi đó là “Ngày Giải Phóng”, nhằm trả đũa các rào cản thương mại mà ông cho là không công bằng đối với hàng xuất khẩu của Mỹ.
Ông đã áp thuế lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, Mexico và Canada, đồng thời chuẩn bị áp mức thuế 25% đối với tất cả xe ô tô nhập khẩu. Navarro tuyên bố rằng riêng thuế ô tô có thể mang lại 100 tỷ USD mỗi năm.
Tuy nhiên, cách tính toán của Navarro gây tranh cãi. Để đạt được con số 700 tỷ USD mỗi năm (gồm cả ô tô và các mặt hàng khác), Mỹ sẽ cần áp thuế 25% lên toàn bộ 3.300 tỷ USD hàng nhập khẩu của năm 2024 – một điều khó có thể xảy ra.
Một vấn đề lớn với kế hoạch của Trump là giả định rằng người tiêu dùng Mỹ sẽ không thay đổi thói quen mua sắm ngay cả khi giá tăng mạnh. Tuy nhiên, mục đích của thuế quan lại là khuyến khích người tiêu dùng chọn hàng sản xuất trong nước thay vì hàng nhập khẩu.
Đợt thuế quan của ông Trump lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ
Ngoài ra, thuế suất không đồng đều:
Nhiên liệu nhập khẩu từ Canada chỉ bị đánh thuế 10% thay vì 25%, trong khi Canada là nguồn nhập khẩu dầu lớn nhất của Mỹ.
Hàng hóa Trung Quốc chủ yếu chịu thuế 20%, không phải 25%.
Một số mặt hàng có thể được miễn thuế nếu quốc gia xuất khẩu đạt thỏa thuận với chính quyền Mỹ.
Những yếu tố này khiến con số 700 tỷ USD mà Navarro đưa ra trở nên khó tin hơn.
So với lịch sử, đợt tăng thuế này lớn đến mức nào?
Theo phân tích của Bộ Tài chính Mỹ năm 2006, đợt tăng thuế lớn nhất trong lịch sử Mỹ theo tỷ lệ phần trăm GDP là vào năm 1942, khi chính phủ huy động 10 tỷ USD để tài trợ cho chiến tranh – tương đương 200 tỷ USD theo giá trị hiện nay.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, khoản thuế này chiếm 5% GDP của Mỹ. Ngược lại, mức thuế 600 tỷ USD/năm hiện tại chỉ chiếm khoảng 2% GDP.
So với Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (Obamacare), một trong những lần tăng thuế lớn nhất trước đây, thuế quan của ông Trump dự kiến sẽ tạo ra nguồn thu lớn hơn nhiều. Obamacare được dự báo thu về 486 tỷ USD trong 10 năm – thấp hơn cả con số mà Navarro tuyên bố thuế quan sẽ tạo ra chỉ trong một năm.
Dù con số 6.000 tỷ USD có thể bị phóng đại, nhưng rõ ràng tác động của thuế quan đối với nền kinh tế Mỹ vẫn sẽ rất đáng kể.
Thuế ô tô là một trong những trọng tâm trong chính sách thương mại của ông Trump. Theo Navarro, Mỹ sẽ thu được 100 tỷ USD từ thuế nhập khẩu ô tô và còn có kế hoạch áp thuế lên linh kiện ô tô nhập khẩu, vốn được sử dụng trong hầu hết các dòng xe sản xuất tại Mỹ.
Ngoài ra, chính quyền Trump dự định cung cấp tín dụng thuế cho những ai mua xe sản xuất trong nước. Tuy nhiên, hiện chưa có định nghĩa rõ ràng thế nào là "xe Mỹ", vì ngay cả các xe lắp ráp trong nước cũng có tỷ lệ lớn linh kiện nhập khẩu.
Mặc dù Navarro khẳng định chính sách này sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước và tạo việc làm, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng việc dịch chuyển chuỗi cung ứng không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Trong khi đó, giá xe tăng có thể khiến doanh số giảm sút, ảnh hưởng tiêu cực đến ngành công nghiệp ô tô Mỹ.