Ông Stephen Bryen, cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách chính sách. Ảnh: The Billwalton Show
Asia Times ngày 14/5 đưa tin, có một chiến dịch lớn của Nga đang diễn ra ở Ukraine, tập trung vào tỉnh Kharkiv (đông bắc Ukraine). Đồng thời, các lực lượng Nga cũng tấn công các nơi khác ở vùng Donbass và tỉnh Zaporizhzhia.
Mối đe dọa ở phía bắc buộc Ukraine phải rút quân được triển khai ở các nơi khác, bao gồm cả thành phố Chasiv Yar (miền đông Ukraine), để cố giữ phòng tuyến ở tỉnh Kharkiv.
Theo cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách chính sách Stephen Bryen, nếu có ý định buộc quân đội Ukraine phải phân tán quân về phía bắc thì cho đến nay, có vẻ Nga đã thành công. Ông Bryen nhận định, những cuộc di chuyển quân sẽ tạo cơ hội cho các lực lượng Nga gây thêm thương vong cho quân đội Ukraine.
Câu hỏi được nhiều người quan tâm lúc này là mục tiêu thực sự của Nga khi tăng cường tấn công Kharkiv là gì.
Dường như có niềm tin mạnh mẽ trong giới lãnh đạo NATO rằng Kharkiv là mục tiêu của Nga. Tuy nhiên, ông Bryen nhận định, Kharkiv có thể không phải mục tiêu mà Moscow hướng tới.
Dù đúng là Nga đang tấn công tập trung vào Kharkiv, nơi có thành phố lớn thứ 2 ở Ukraine, nhưng ông Bryen cho rằng các lực lượng Nga muốn chiến đấu với người Ukraine ở vùng chiến tuyến rộng lớn hơn là trong môi trường đô thị.
Cựu quan chức Mỹ nhận định, mục tiêu thực sự của Nga là buộc quân đội Ukraine phải "chạy theo" để đối phó. Mục đích là khiến Ukraine phải phân tán lực lượng và chịu thiệt hại nặng nề. Nếu mọi việc diễn ra theo đúng kế hoạch của Nga, quân đội Ukraine sẽ bị phân tán hoặc tan rã hoàn toàn.
Theo nhận định đó, mục tiêu không chỉ là kiểm soát lãnh thổ mà còn phá hủy khả năng kháng cự của Ukraine.
Một binh sĩ Ukraine rửa mặt sau khi sơ tán một đồng đội bị thương khỏi tiền tuyến gần thị trấn Vovchansk, tỉnh Kharkiv ngày 12/5/2024. Ảnh: Reuters
Ông Bryen cho rằng, có nhiều dấu hiệu cho thấy Nga đang đạt được thành công trong cuộc tấn công ở Kharkiv.
Đầu tiên là việc chuẩn tướng Yuriy Halushkin, chỉ huy lực lượng phòng vệ lãnh thổ Ukraine, bị ông Zelensky sa thải ngày 15/5/2022 vì không phân bổ hợp lý lực lượng phòng thủ ở khu vực Kharkiv. Người thay thế là thiếu tướng Ihor Tantsyura. Tuy nhiên, việc thay thế không khiến tình hình khả quan hơn với Ukraine. Ngày 13/5/2024, chỉ huy phụ trách mặt trận Kharkiv của Ukraine bị sa thải mà không rõ lý do.
Thứ hai là khả năng phòng thủ của Ukraine chưa đủ hiệu quả. Theo ông Bryen, tuyến phòng thủ của Ukraine chủ yếu là hào sâu vì không có thời gian để xây hầm xi măng. Trong khi đó, Nga tăng cường thêm súng phun lửa và pháo để tăng mức độ phá hủy chiến hào.
Trong bối cảnh giao tranh ác liệt ở chiến hào, chưa rõ số thương vong của Nga nhưng số thương vong của Ukraine đang tăng lên, ông Bryen cho biết.
Thứ ba, thiết giáp của Ukraine chưa phát huy tác dụng. Một trong các bài học từ xung đột ở Ukraine là xe thiết giáp không còn là vũ khí của tiền tuyến khi loại vũ khí này dễ bị phá hủy bởi UAV giá rẻ, mìn phóng từ trên cao hoặc vũ khí chống tăng. Ngày càng nhiều thông tin về xe tăng Abrams hay Leopard của Ukraine bị bắn cháy.
Thứ tư, số lượng lớn binh sĩ Ukraine đang bị bắt hoặc ra đầu hàng. Phần lớn đây là các binh sĩ dày dặn kinh nghiệm, không phải tân binh, nên việc họ đầu hàng tác động lớn đến tâm lý binh sĩ Ukraine đang chiến đấu.
Cũng có một số thông tin nói rằng một số đơn vị Ukraine không muốn thực hiện nhiệm vụ tấn công hoặc rút lui mà không có lệnh của chỉ huy.
Cuối cùng, ông Zelensky và quân đội Ukraine nhận thấy rằng phương Tây sẽ không gửi quân đến Ukraine. Washington nói không. Tổng thư ký NATO cũng nói không. Dù Tổng thống Pháp Macron vẫn để ngỏ khả năng này, nhưng ông cũng vấp phải nhiều chỉ trích khi đưa ra tuyên bố đó.
Theo ông Bryen, rất có thể quân đội Ukraine không thể tiếp tục chiến đấu ngay cả trong trung hạn. "Trong bối cảnh Ukraine không đủ nhân lực chiến đấu, trong khi các binh sĩ đang tham chiến đã mệt mỏi và chán nản, tôi cho rằng mục tiêu trước mắt của Nga là làm tan rã quân đội Ukraine và điều đó đang có tiến triển. Mọi sự chú ý tiếp theo sẽ dồn về hành động của Kiev", cựu quan chức Mỹ bình luận.