Trong khi các nước trên thế giới đang vật lộn với lạm phát, Trung Quốc có nguy cơ trải qua một đợt giảm phát kéo dài, có thể ăn vào lợi nhuận của các công ty, làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng và khiến nhiều người mất việc làm hơn. Tác động của nó sẽ lan rộng trên toàn cầu, làm giảm giá một số sản phẩm mà các quốc gia như Mỹ mua từ Trung Quốc, nhưng cũng sẽ tước đi nhu cầu quan trọng của thế giới đối với nguyên liệu thô và hàng tiêu dùng, đồng thời tạo ra nhiều vấn đề khác.
Giá công bố của các nhà máy Trung Quốc sản xuất các sản phẩm từ thép, xi măng đến hóa chất đã giảm trong nhiều tháng qua. Trong khi đó, giá tiêu dùng không thay đổi, với giá một số hàng hóa - bao gồm đường, trứng, quần áo và đồ gia dụng - hiện đang giảm hàng tháng trong bối cảnh nhu cầu suy yếu.
Một số nhà kinh tế nhìn thấy sự tương đồng đáng báo động giữa tình trạng khó khăn hiện tại của Trung Quốc và kinh nghiệm của Nhật Bản, nước đã phải vật lộn trong nhiều năm với giảm phát và tăng trưởng trì trệ.
Vào những năm 1990, sự sụp đổ của thị trường chứng khoán và giá trị bất động sản ở Nhật Bản đã buộc các công ty và hộ gia đình phải cắt giảm mạnh chi tiêu để trả các khoản nợ nặng nề, các chuyên gia gọi là suy thoái bảng cân đối kế toán mà một số người cho là đang hình thành ở Trung Quốc ngày nay.
Eswar Prasad, giáo sư về chính sách thương mại và kinh tế tại Đại học Cornell, cho biết: “Mối quan tâm lớn là liệu các công cụ chính sách mà Trung Quốc đưa ra sẽ có nhiều lực kéo để cố gắng ngăn chặn giảm phát hay đối phó với áp lực giảm phát khi chúng xảy đến hay không”.
Đối với nền kinh tế toàn cầu, tình trạng giảm phát kéo dài ở Trung Quốc có thể giúp hạ nhiệt lạm phát ở những nước khác, bao gồm cả Mỹ, vì các nhà máy của nước này chiếm một tỷ trọng lớn trong hàng hóa của thế giới.
Tuy nhiên, hàng loạt hàng xuất khẩu giảm giá của Trung Quốc trên thị trường toàn cầu có thể gây sức ép đối với các nhà xuất khẩu đối thủ ở một số quốc gia, gây tổn hại đến việc làm và đầu tư vào các nền kinh tế đó. Giá xuất khẩu thép và hóa chất của Trung Quốc đã giảm khoảng 1/3 trong 12 tháng tính đến tháng 6 vừa qua.
Chưa hết, đợt giảm phát ở Trung Quốc có thể có nghĩa nhu cầu của nước này đối với lương thực, năng lượng và nguyên liệu thô yếu hơn - những thứ mà phần lớn thế giới dựa vào để có thu nhập từ xuất khẩu.
“Thị trường đang đánh giá thấp tác động của giảm phát đối với nền kinh tế toàn cầu”, Frederic Neumann, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á của HSBC Holdings tại Hồng Kông (Trung Quốc) cho biết.
Theo thống kê, lạm phát lõi tháng 6 của Trung Quốc (loại trừ chi phí năng lượng và lương thực) đã giảm xuống 0,4% từ 0,6% của tháng trước. Chỉ số giá sản xuất cũng giảm 5,4% so với một năm trước đó.
Các nhà máy Trung Quốc, vốn mở rộng để đáp ứng nhu cầu của thế giới, hiện phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất. Nhiều doanh nghiệp hi vọng có thể chuyển hướng bán cho thị trường nội địa và vô hình khiến việc giảm giá tăng lên.
Ngoài các mặt hàng thực phẩm và quần áo, giá xe điện cũng đang giảm khi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc và Tesla đã giảm giá “mạnh tay” trong bối cảnh doanh số bán hàng tăng trưởng chậm hơn. Đồng thời, họ cũng nỗ lực giành thêm thị phần tại một thị trường béo bở.
Ngoài ra, một số chuyên gia cũng đánh giá tình trạng giảm phát ở nước này có thể dai dẳng hơn dự kiến. Và càng kéo dài, ảnh hưởng của nó càng trở nên nghiêm trọng. Các công ty sẽ sa thải nhân viên khi lợi nhuận doanh nghiệp giảm.