Tính đến nửa đầu năm 2023, VN-Index đã tăng 11,2%, trong khi các cổ phiếu bán lẻ giảm 1,3%. Giá cổ phiếu trong ngành ngành bán lẻ diễn biến kém tích cực hơn do lợi nhuận suy giảm trong nửa đầu năm 2023.
Tuy nhiên, SSI Research cho rằng lợi nhuận của hầu hết các doanh nghiệp bán lẻ có thể đã chạm đáy trong nửa đầu năm 2023 xét về giá trị tuyệt đối và các doanh nghiệp bán lẻ đang trên đà phục hồi.
SSI Research kỳ vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp bán lẻ sẽ tích cực trở lại từ quý 4/2023 đến năm 2024. Sự phục hồi lợi nhuận có thể được thúc đẩy nhờ đẩy mạnh giải ngân các khoản vay tiêu dùng, điều kiện kinh tế vĩ mô cải thiện, các công ty có tình hình tài chính vững mạnh tăng thêm thị phần và tỷ suất lợi nhuận cải thiện nhờ mức tồn kho thấp hơn sau đợt cạnh tranh gay gắt về giá trong quý 2/2023.
Cụ thể, theo SSI Research, tiêu dùng không thiết yếu dự kiến sẽ vẫn yếu ít nhất là cho đến hết quý 2/2023 và quý 3/2023 do những khó khăn trong nền kinh tế vĩ mô. Mặc dù lạm phát có thể đã đạt đỉnh vào quý 1/2023, nhưng điều này là do tiêu dùng kém hơn chứ không phải do sự cải thiện từ phía cung. Bất chấp chính sách tiền tệ ôn hòa của Chính phủ, SSI Research cho rằng lạm phát có thể được kiểm soát trong phạm vi mục tiêu của Chính phủ, do đó lãi suất có thể sẽ có dư địa giảm thêm.
Bên cạnh đó, lãi suất huy động có xu hướng giảm từ tháng 4 (200-300 điểm cơ bản so với đầu năm), trong khi lãi suất cho vay giảm với tốc độ nhẹ hơn tùy thuộc vào mức độ rủi ro của người đi vay (50-200 điểm cơ bản so với đầu năm).
SSI Research kỳ vọng lãi suất suy động sẽ giảm thêm 50-100 điểm cơ bản vào cuối năm. Bên cạnh đó, lãi suất cho vay dự kiến sẽ phần nào bắt kịp tốc độ cắt giảm lãi suất huy động trong nửa cuối năm 2023, qua đó giúp giảm bớt áp lực trả lãi vay mua nhà đối với người tiêu dùng. Đồng thời với sự phục hồi trong xuất khẩu (dự kiến vào quý 4/2023), sẽ giúp thúc đẩy tiêu dùng từ cuối năm 2023 đến năm 2024.
Trong bối cảnh đó, các công ty tài chính tiêu dùng đã bắt đầu giải ngân trở lại từ tháng 5. Việc thắt chặt tín dụng của các công ty tài chính tiêu dùng trong quý 1/2023 có thể đến từ (1) nguồn vốn hạn hẹp các công ty tài chính tiêu dùng, (2) tỷ lệ vỡ nợ gia tăng do tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và (3) môi trường lãi suất cao khiến người tiêu dùng hạn chế vay mới.
SSI Research hiểu rằng khó khăn về nguồn vốn tại FE Credit và HD Saison đã được giải quyết. SSI Research nhận thấy những dấu hiệu phục hồi sớm trong hoạt động giải ngân cho vay tiêu dùng tại các cửa hàng của MWG.
Tuy nhiên, quá trình phục hồi diễn ra khá chậm do các ngân hàng vẫn ngại cho vay để giảm thiểu nợ xấu trong thời kỳ suy thoái kinh tế. FE Credit chủ yếu cung cấp khoản vay cho những người lao động có thu nhập thấp, và những người này đã bị sa thải trong thời kỳ suy thoái kinh tế và không thể trả nợ.
MWG là công ty sẽ được hưởng lợi đáng kể từ sự hồi phục trong hoạt động giải ngân của các công ty tài chính tiêu dùng. Theo MWG, 30-40 doanh thu CT và CE đến từ mua hàng trả góp. Trong khi đó, con số này của FRT và PNJ thấp hơn (20 doanh thu FPT Shop và dưới 5% doanh thu PNJ).
Áp lực chi phí lãi vay của các doanh nghiệp bán lẻ sẽ lắng xuống trong nửa cuối năm 2023, cùng với đà giảm của lãi suất cho vay cũng như mức tồn kho thấp hơn.
Tỷ suất lợi nhuận sẽ mở rộng trong nửa cuối năm 2023 nhờ cạnh tranh về giá cả bớt khốc liệt hơn và chi phí lãi vay thấp hơn. Cạnh tranh về giá và áp lực lạm phát cao đã siết chặt tỷ suất lợi nhuận trong nửa đầu năm 2023. Cạnh tranh về giá thể hiện rõ ràng nhất giữa sản phẩm iPhone, vì các doanh nghiệp bán lẻ đang phải chịu áp lực giải phóng hàng tồn kho cũ trước khi mẫu mới ra mắt (dự kiến vào tháng 10/2023). Sản phẩm Apple chiếm 40-50% doanh thu FPT Shop, khoảng 3 doanh thu Điện máy Xanh và Thế giới Di động và 20% doanh thu DGW.
Do FPT Shop có tỷ trọng sản phẩm của Apple ở mức cao và sản phẩm này có tỷ suất lợi nhuận thấp, việc cạnh tranh về giá đã ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả hoạt động của FRT trong nửa đầu năm 2023. Tuy nhiên, một khi hàng tồn kho được giải phóng (vào tháng 9/2023 trước khi mẫu iPhone tiếp theo được ra mắt), chúng tôi kỳ vọng hiệu quả tài chính của FPT Shop có thể phục hồi với tốc độ nhanh hơn so với các công ty cùng ngành từ nền so sánh thấp.