“Việc tự tiêm, bấm huyệt, uống thuốc kéo dài khi bị đau lưng, cổ.... làm mất “thời gian vàng” điều trị viêm tủy sống, tổn thương không thể phục hồi. Cái giá phải trả là liệt, thở máy, thậm chí tử vong”, ThS.BS Lê Sơn Việt, Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não vì mũi tiêm đau mỏi cổ vai gáy

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa cấp cứu cho ca bệnh đặc biệt nghiêm trọng. Ông Đ.Đ.B, (70 tuổi, Quảng Ninh) nhập viện trong tình trạng liệt tứ chi, mất cảm giác, suy hô hấp cấp, phải đặt nội khí quản và mở khí quản cấp cứu.

Chụp cộng hưởng từ cho thấy bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cổ nặng tại vị trí C2–C3, gây chèn ép tủy sống và dẫn đến viêm tủy cổ lan rộng. Bệnh nhân đồng thời có biểu hiện nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não mủ.

Người nhà cho biết, bệnh nhân xuất hiện đau mỏi cổ – vai gáy kéo dài, nhưng không đến bệnh viện mà tự tiêm thuốc giảm đau tại một phòng khám tư nhân. Sau tiêm, tình trạng không cải thiện mà ngày càng nặng, yếu chi, mất cảm giác, khó thở rồi liệt hoàn toàn từ cổ trở xuống.

Về ca bệnh này, BSCKII Nguyễn Thanh Tùng, Phó trưởng khoa Ngoại chấn thương chỉnh hình và Thần kinh cột sống, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, tủy cổ phù nề nặng, dính sát vào thành ống sống. Nếu không mổ kịp, bệnh nhân có thể tử vong trong vài giờ.

Dù đã phẫu thuật giải ép thành công giữ được tính mạng, nhưng tiên lượng phục hồi chức năng chỉ khoảng 40%, nhiều khả năng bệnh nhân không thể đi lại hay sinh hoạt độc lập như trước.

ThS.BS Lê Sơn Việt cho biết, viêm tủy cổ do thoát vị đĩa đệm là bệnh lý cực kỳ nguy hiểm, nhất là khi tổn thương ở vùng cao C2–C3. Việc tự tiêm, điều trị tại các cơ sở không phép không chỉ làm che lấp triệu chứng mà còn có thể dẫn đến nhiễm trùng, viêm màng não và làm tổn thương thần kinh không hồi phục - đặc biệt ở người lớn tuổi, có bệnh nền.

“Chúng tôi từng gặp trường hợp vào viện muộn do tự tiêm, bấm huyệt, uống thuốc kéo dài khi đau cổ vai gáy, đau lưng làm mất “thời gian vàng”, tổn thương đã không thể phục hồi. Nhiều ca thoát vị đĩa đệm cổ có thể điều trị bảo tồn nếu phát hiện sớm, không cần phẫu thuật. Nhưng nếu để muộn, tổn thương sâu, người bệnh có thể liệt vĩnh viễn”, ThS.BS Lê Sơn Việt cảnh báo.

Từ trường hợp này, các bác sĩ khuyến cáo, người dân tuyệt đối không tự ý tiêm – truyền – châm cứu – bấm huyệt tại các cơ sở không phép, không đảm bảo vô trùng. Khi có triệu chứng đau lưng, đau cổ, tê tay, yếu chi hoặc dấu hiệu thần kinh bất thường, cần khám sớm tại các cơ sở chuyên khoa để chẩn đoán chính xác.

Những người dễ bị viêm tủy sống

PGS.TS Nguyễn Đình Hòa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Y học tái tạo và Tế bào gốc, chuyên gia về phẫu thuật cột sống, Bệnh viện Việt Đức cho biết, viêm tủy xương đốt sống là tình trạng nhiễm trùng của thân đốt sống, một nguyên nhân gây ra đau lưng, đau cổ.

Nhiễm trùng lây lan đến thân đốt sống theo đường mạch máu, sau một thủ thuật tiết niệu (ví dụ soi bàng quang), hoặc tiêm vào cột sống.

Người dễ bị viêm tủy sống bao gồm: Bệnh nhân cao tuổi; Người sử dụng ma túy trực tiếp qua đường tĩnh mạch; Những người có hệ thống miễn dịch bị tổn hại.

Các điều kiện ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch bao gồm: Sử dụng steroid lâu dài để điều trị các tình trạng như viêm khớp dạng thấp; Bệnh tiểu đường phụ thuộc insulin; Bệnh nhân cấy ghép nội tạng; Bệnh tự miễn như đa xơ cứng hoặc lupus ban đỏ, nhiễm HIV, herpes virus, herpes simple, EBV hoặc poliovirus; Nhiễm khuẩn như giang mai; Nhiễm ký sinh trùng hoặc nấm; Suy dinh dưỡng; Ung thư...

Ngoài ra, người nhiễm trùng lao và những người lạm dụng thuốc tiêm tĩnh mạch... có nhiều khả năng bị nhiễm trùng các đốt sống cổ.

PGS.TS Nguyễn Đình Hòa nhấn mạnh, các triệu chứng đau lưng, đau cổ do nhiễm trùng cột sống thường tiến triển âm ỉ trong thời gian dài.

Ngoài đau lưng, xuất hiện ở trên 90% bệnh nhân viêm tủy xương đốt sống, các triệu chứng chung có thể có một hoặc kết hợp nhiều triệu chứng như: Sốt, ớn lạnh hoặc run rẩy; Sụt cân; Đau vào ban đêm nhiều hơn đau vào ban ngày; Sưng tấy và nóng, mẩn đỏ xung quanh vị trí nhiễm trùng.

Viêm tủy sống hiếm khi ảnh hưởng đến các dây thần kinh ở cột sống. Tuy nhiên, nhiễm trùng có thể di chuyển vào ống sống và gây áp xe ngoài màng cứng, có thể gây áp lực lên các yếu tố thần kinh.

Nếu điều này xảy ra ở cột sống cổ hoặc ngực có thể dẫn đến liệt nửa người hoặc liệt tứ chi. Nếu xảy ra ở cột sống thắt lưng có thể dẫn đến hội chứng đuôi ngựa, dẫn đến đại tiện không tự chủ, gây tê, yếu chi dưới.

Vị trí phổ biến nhất của nhiễm trùng xương đốt sống là ở lưng dưới, hoặc cột sống thắt lưng, tiếp theo là đốt sống ngực, đốt sống cổ. Bệnh cũng có thể phát triển trong xương cùng – cụt, các đốt ở dưới cùng của cột sống kết nối với xương chậu.

Các triệu chứng của viêm tủy sống thay đổi tùy thuộc vào từng bệnh nhân, vị trí nhiễm trùng và mức độ tiến triển của bệnh. Ví dụ, trong khi sốt là một triệu chứng điển hình, một số người có thể không sốt hoặc sốt cao.

Nhiễm trùng thắt lưng cũng có thể xuất hiện với biểu hiện đau khi đứng, kích thích các cơ như cơ thắt lưng lớn và cơ nhị đầu đùi, cơ bán gân, cơ bán màng, mất khả năng gấp đùi vào bụng.

Cột sống cổ có thể xuất hiện triệu chứng vẹo cổ (không có khả năng duỗi thẳng cổ).

Do các triệu chứng chung của bệnh có thể thay đổi, thường mơ hồ, nên viêm tủy sống phần đa không được phát hiện, cho đến khi nhiễm trùng đã tiến triển khá nặng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như liệt hoàn toàn thậm chí tử vong.

Việc điều trị viêm tủy sống phụ thuộc vào nguyên nhân gốc rễ và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng thuốc kháng virus.

Nếu nguyên nhân là do rối loạn hệ miễn dịch trong giai đoạn cấp tính, bệnh nhân cần được điều trị bằng phương pháp truyền tĩnh mạch corticosteroid liều cao.

Nếu tình trạng không cải thiện, phương pháp thay huyết tương có thể được xem xét.