Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ về số lượng gói thầu mà Công ty Cổ phần Thiết bị Thiên Bình trúng thầu (ít nhất 31 gói trúng trong năm 2025). Việc "phủ sóng" trên diện rộng không chỉ cho thấy tham vọng của doanh nghiệp mà còn đặt ra những thách thức không nhỏ về năng lực thực hiện hợp đồng, đồng thời hé lộ những khoảng lặng về tính cạnh tranh trong các cuộc thầu.

Áp lực khi "dàn trải" dự án trên toàn quốc

Phân tích dòng thời gian trúng thầu của Công ty Thiên Bình cho thấy sự dồn dập về mặt khối lượng công việc. Chỉ tính riêng trong giai đoạn cao điểm từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2025, đơn vị này đã được công bố trúng nhiều gói thầu tại các tỉnh Cao Bằng, Thừa Thiên Huế, Sóc Trăng và Hậu Giang.

Đặc thù của các gói thầu cung cấp thiết bị giáo dục là đòi hỏi nhà thầu phải thực hiện lắp đặt, hướng dẫn sử dụng tại nhiều điểm trường khác nhau.

Ví dụ, trong cùng thời điểm đầu tháng 6/2025, Công ty Thiên Bình phải triển khai đồng thời các gói thầu tại huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) và Thị xã Hương Thủy (Thừa Thiên Huế). Huyện Bảo Lạc là một huyện vùng cao biên giới, điều kiện giao thông còn nhiều khó khăn. Việc vận chuyển, lắp đặt thiết bị tại đây đòi hỏi kế hoạch hậu cần và nhân sự kỹ thuật đáng kể. Cùng lúc đó, nhà thầu cũng phải điều phối nguồn lực để thực hiện gói thầu tại Thừa Thiên Huế, cách Cao Bằng hàng trăm km.

Đến các tháng cuối năm, áp lực này tiếp tục duy trì khi Công ty Thiên Bình trúng thầu tại Vĩnh Long (tháng 9/2025), Hà Tĩnh (tháng 9/2025) và Hòa Bình (tháng 11/2025).

Việc triển khai đồng thời nhiều dự án tại các địa bàn cách xa nhau về địa lý đặt ra câu hỏi về khả năng huy động nhân sự kỹ thuật, năng lực quản lý dự án và đảm bảo chất lượng dịch vụ sau bán hàng của Công ty Thiên Bình.

Những cuộc thầu thiếu vắng sự cạnh tranh

Bên cạnh vấn đề năng lực triển khai, hồ sơ đấu thầu của Công ty Thiên Bình năm 2025 còn cho thấy một thực trạng đáng lo ngại: Mức độ cạnh tranh tại nhiều gói thầu rất thấp.

Tại "Gói thầu số 04: Mua sắm thiết bị" do Phòng GD&ĐT huyện Đan Phượng (Hà Nội) mời thầu. Theo thông tin phân tích ban đầu, Công ty Thiên Bình là nhà thầu duy nhất đạt yêu cầu về kỹ thuật. Khi chỉ có một nhà thầu vượt qua vòng kỹ thuật để vào vòng đánh giá tài chính, yếu tố cạnh tranh về giá gần như bị triệt tiêu. Kết quả là gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm chỉ 0,23%.

Điều này đặt ra câu hỏi về việc xây dựng các tiêu chí trong E-HSMT. Liệu các yêu cầu kỹ thuật có được xây dựng một cách công bằng, hay có những "rào cản" khiến các nhà thầu khác bị loại?

Tại các gói thầu khác, số lượng nhà thầu tham dự cũng rất hạn chế. Gói thầu tại Trường PTDTNT THCS huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) và gói thầu tại Yên Thủy (Hòa Bình) đều chỉ ghi nhận 2 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu.

Chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang nhận định: "Việc một nhà thầu trúng nhiều gói thầu trong thời gian ngắn dễ dẫn đến tình trạng 'bội thực', dàn trải nhân sự. Nếu không kiểm soát tốt, có thể dẫn đến chậm tiến độ, ảnh hưởng chất lượng lắp đặt hoặc phải bán thầu, giao khoán cho các đơn vị phụ không đủ năng lực. Theo quy định, các chủ đầu tư khi đánh giá năng lực nhà thầu cần xem xét kỹ tình hình thực hiện các hợp đồng đang dang dở khác để đảm bảo tính khả thi của dự án."

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 5:] Minh bạch trong hoạt động mua sắm thiết bị trường học: Góc nhìn chuyên gia và pháp lý