Theo Sở, trên địa bàn TPHCM đang tồn tại các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp đã được UBND cấp huyện cấp giấy chứng nhận, trong quá trình sử dụng các thửa đất trên phát sinh biến động: hộ gia đình tự tách hộ ra riêng để ở, được thừa kế…Tại thời điểm đó không có quy định về diện tích tối thiểu để tách thửa (phần lớn trước thời điểm Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực) dẫn đến việc các hộ gia đình, cá nhân đã tự ý tách thửa, tự chuyển mục đích (xây dựng nhà ở…) và tự chuyển quyền bằng giấy tay cho người khác không đúng quy định pháp luật về đất đai nên đến nay những trường hợp này còn tồn tại, chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận.
Căn cứ vào quy định Luật Đất đai năm 2013, chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được quy định bắt buộc bằng hình thức hợp đồng có công chứng, chứng thực. Tuy nhiên, các trường hợp này đều giao dịch mua bán, chuyển quyền bằng giấy tay (không loại trừ trường hợp giả mạo giấy tay, xác lập thời điểm mua bán không trung thực) là không đúng quy định pháp luật đất đai, cần phải xem xét xử lý vi phạm. Việc xác định thời điểm mua bán giấy tay và xử phạt vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền UBND cấp huyện.
Theo quy định, các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Tuy nhiên, các trường hợp trên là tự ý chuyển mục đích, không lập thủ tục chuyển nhượng mục đích sử dụng đất. Ngoài ra, các trường hợp chuyển quyền bằng giấy tay không phù hợp với quy định pháp luật tại thời điểm thực hiện chuyển quyền, nhiều trường hợp chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp có diện tích rất nhỏ.
Căn cứ vào các quy định hiện tại, các trường hợp nêu trên, người sử dụng đất đã tự ý chuyển nhượng mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang mục đích khác mà không được cơ quan có thẩm quyền cho phép thì cần phải xử lý người có hành vi vi phạm.
Xét thấy việc xử lý, xem xét, cấp giấy chứng nhận cho các trường hợp trên chỉ thực hiện sau khi cơ quan quản lý đất đai tại địa phương đã giải quyết xong việc xử lý vi phạm chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, và phải bảo đảm nguyên tắc sử dụng đất đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phù hợp với quy định của pháp luật.
Sở Tài nguyên Môi trường kiến nghị Bộ Tài nguyên Môi trường hướng dẫn xác định thẩm quyền giải quyết cấp giấy chứng nhận, để đơn vị tham mưu UBND TP HCM chỉ đạo thống nhất thực hiện.