Trong cuộc sống hiện đại, việc ăn đêm đã trở thành thói quen khó bỏ của không ít người từ giới văn phòng làm việc muộn, người lao động ca đêm cho đến học sinh, sinh viên thức khuya học bài. Tuy nhiên, nếu duy trì thói quen này trong thời gian dài, những tác động tiêu cực đến sức khỏe sẽ tích tiểu thành đại, gây ra hàng loạt vấn đề đáng lo ngại.

Ăn đêm phá vỡ nhịp sinh học?

Về mặt sinh lý, cơ thể con người được lập trình theo chu kỳ ngày – đêm (nhịp sinh học), trong đó ban ngày là thời gian hoạt động, ăn uống, ban đêm là thời gian nghỉ ngơi, phục hồi. Khi chúng ta ăn vào ban đêm đặc biệt sau 22h, hệ tiêu hóa buộc phải làm thêm giờ, gây xáo trộn chu kỳ sinh học của các cơ quan trong cơ thể.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, ăn muộn làm chậm quá trình tiêu hóa, khiến thức ăn dễ bị ứ đọng trong dạ dày, lâu ngày gây đầy hơi, rối loạn tiêu hóa và mất cân bằng nội tiết.

Lợi ích ngắn hạn chính là cạm bẫy ngọt ngào

Không thể phủ nhận, đôi khi ăn đêm mang lại cảm giác dễ chịu, đặc biệt với người làm việc hoặc học tập đến khuya. Một bát mì nóng hay vài miếng đồ ngọt giúp giảm đói, tăng tỉnh táo và cải thiện tâm trạng tức thì. Tuy nhiên, đây chỉ là lợi ảo, không thể bù đắp cho những hệ quả lâu dài mà cơ thể phải gánh chịu.

Nguy hiểm hơn, thói quen ăn đêm dễ hình thành vòng luẩn quẩn, càng ăn khuya thì càng khó ngủ, càng khó ngủ thì càng thức khuya lại đói và lại ăn. Một lối sống trái đồng hồ sinh học như vậy sẽ bào mòn sức khỏe từng ngày.

Những tác hại đáng lo ngại của việc ăn đêm thường xuyên

Tăng cân và béo phì

Ban đêm là thời điểm trao đổi chất diễn ra chậm lại. Khi bạn nạp thức ăn vào thời điểm này, cơ thể khó chuyển hóa thành năng lượng, mà phần lớn sẽ tích trữ dưới dạng mỡ thừa. Nghiên cứu cho thấy, ăn sau 21h làm tăng nguy cơ béo phì gấp 2-3 lần so với người ăn đúng bữa.

Rối loạn giấc ngủ và chất lượng ngủ giảm

Thức ăn, nhất là món nhiều dầu mỡ hoặc cay nóng, khiến dạ dày làm việc nhiều hơn vào ban đêm. Điều này gây khó ngủ, ngủ chập chờn hoặc dễ thức giấc giữa đêm. Về lâu dài, người ăn đêm dễ rơi vào tình trạng thiếu ngủ mãn tính nguyên nhân dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng, suy giảm trí nhớ và hiệu suất làm việc.

Gây rối loạn chuyển hóa, tăng nguy cơ tiểu đường

Việc ăn vào khung giờ ngược sinh học làm thay đổi phản ứng của insulin – hormone điều chỉnh đường huyết. Ăn khuya nhiều lần làm giảm độ nhạy insulin, khiến glucose trong máu tăng cao và lâu dần dẫn đến tiểu đường tuýp 2.

Hại gan, hại dạ dày, rối loạn tiêu hóa

Ban đêm là lúc gan thực hiện chức năng thải độc. Nếu bạn ăn muộn, gan phải chia sẻ nguồn lực để xử lý thức ăn, khiến hiệu quả giải độc giảm đi. Ngoài ra, ăn đêm cũng gây tăng tiết dịch vị dạ dày không đúng lúc, làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày, trào ngược thực quản.

Tăng nguy cơ tim mạch

Thức ăn chứa chất béo hoặc nhiều đường vào buổi tối làm tăng lượng cholesterol xấu và triglycerid trong máu. Tình trạng này kéo dài khiến các mạch máu bị xơ vữa, cản trở lưu thông máu và là yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Những ai dễ bị tác động bởi thói quen ăn đêm?

Người có bệnh nền: Người mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, gan nhiễm mỡ hoặc rối loạn lipid máu càng dễ chịu ảnh hưởng xấu nếu ăn khuya thường xuyên.

Phụ nữ sau sinh: Nhiều bà mẹ thức đêm chăm con có xu hướng ăn khuya, điều này ảnh hưởng tới việc phục hồi sức khỏe sau sinh.

Người làm việc theo ca: Nếu không điều chỉnh giờ ăn phù hợp, người làm ca đêm dễ rơi vào tình trạng rối loạn chuyển hóa mãn tính.

Nếu buộc phải ăn đêm, nên ăn như thế nào?

Nếu bạn buộc phải ăn khuya, nên:

Ăn nhẹ, dễ tiêu, tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc ngọt nhiều.

Chọn thực phẩm giàu protein nhẹ như trứng luộc, sữa ít béo, trái cây ít đường, súp rau củ hoặc bánh mì nguyên cám.

Không nên ăn sát giờ ngủ, lý tưởng là cách giờ ngủ ít nhất 1,5 đến 2 giờ.

Uống một cốc nước ấm hoặc sữa không đường cũng có thể giúp “qua cơn đói” mà không cần ăn thực phẩm.

Không ăn đêm mới là đầu tư thông minh cho sức khỏe

Việc ăn đêm thường xuyên là một thói quen tưởng chừng vô hại nhưng lại ẩn chứa rất nhiều nguy cơ sức khỏe tiềm tàng. Dù đôi lúc bạn cảm thấy cần thiết để nạp năng lượng, hãy cân nhắc đến những ảnh hưởng lâu dài và tìm giải pháp thay thế lành mạnh hơn.

Một chế độ ăn uống đúng giờ, ăn tối sớm, kết hợp lối sống khoa học và ngủ đủ giấc sẽ là nền tảng tốt để bảo vệ sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Bởi sức khỏe không đến từ những bữa ăn về đêm, mà từ những lựa chọn đúng lúc, đúng cách mỗi ngày.